W ostatnich dniach mieszkańcy gminy Mogilany zadają sobie pytanie, dlaczego w ich nakazach płatniczych dotyczących podatku od gruntów i nieruchomości pojawiły się nawet kilkukrotnie wyższe kwoty do zapłaty niż w roku ubiegłym.

Z czego wynikają podwyżki i czy można ich było uniknąć?

1. Po dokonaniu aktualizacji ewidencji gruntów i nieruchomości na terenie gminy Mogilany przez Starostwo Powiatowe w Krakowie zostały dokonane pomiary rzeczywiście istniejących zabudowań terenu (domy, garaże, chodniki, wjazdy utwardzone itp), które wcześniej nie były zgłoszone przez właścicieli do opodatkowania. W nowych nakazach zostały do niego wliczone.
2. Tereny rolne w poprzednich nakazach, które były opodatkowane podatkiem rolnym, po zmianie przepisów zostały zaliczone do podatku od gruntów pozostałych (zdecydowanie droższych od rolnych!!!) co spowodowało kolejną podwyżkę. Stawka podatku rolnego dotyczy gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy.

O ile zmiany wynikające z punktu pierwszego doprowadziły do sytuacji równego opodatkowania mieszkańców (aby wszyscy jednakowo płacili za swoje nieruchomości, a nie tylko ci, którzy mają je zgłoszone do opodatkowania), to punkt drugi spowodował już u prawie wszystkich mieszkańców drakońskie podwyżki.

Czy i jak można było uniknąć takiej sytuacji?
Tak, można było uniknąć takich podwyżek.

Wysokość maksymalnych stawek podatku od nieruchomości lub gruntu określa ustawa każdego roku waloryzowana przez Ministra Finansów na podstawie cen towarów i usług. Jednak organem podatkowym w sprawie wszystkich opłat i podatków lokalnych jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), a Rada Gminy (Miasta) określa wysokość stawek podatku.

Tak więc, za wysokość podatku, który mieszkańcy naszej gminy dostają w nakazach płatniczych odpowiedzialność ponosi WÓJT i RADA GMINY. To Rada na wniosek Wójta, w drodze uchwały, ustala wysokość stawek podatkowych. Nie ma innej drogi prawnej na wyznaczenie stawek. Ustawa wskazuje jedynie na górne granice tych stawek, ale minimum nie określa i pozostawia tę decyzję Radzie Gminy! Podatek zatem może wynosić 1 grosz, jeśli taka będzie decyzja Rady. Zarówno podatek od nieruchomości jak i podatek rolny, ustalany jest przez każdą gminę indywidualnie.

Aby uniknąć drakońskich podwyżek wystarczyło przedłożenie Radzie Gminy przez Wójta projektu uchwały zmieniającej wielkość stawek podatkowych.
I tak, gdyby zmieniono podatek od opodatkowania gruntów pozostałych o jedną trzecią, czyli z 31 groszy do 10 groszy za metr2 to podatek przeciętnego mieszkańca posiadającego działkę o powierzchni 20 arów wynosiłby 200 zł zamiast 600 zł. Tak niewiele trzeba było zrobić, aby mieszkańców uchronić od kolosalnych opłat.

Jak wiadomo, podatek od nieruchomości i gruntów trafia w całości do budżetu gminy.

Tylko naiwni mogli sądzić, że Wójt i Rada obniżą stawki podatkowe w obliczu pojawiającej się możliwości znacznego wzrostu dochodów z podatków. Jak wiemy zadłużenie gminy rośnie, a wynagrodzenie Wójta i Radnych wzrosło o ok. 80% (dodatkowe obciążenie dla budżetu na poziomie ok. 240 tys. zł).

W poprzedniej kadencji Radni robili analizy jak „ochronić mieszkańców nadmiernym opodatkowaniem” wiedząc, że Starostwo Powiatowe robi aktualizację zasobów geodezyjnych, a zmiana przepisów nie pozwoli na opodatkowanie podatkiem rolnym gruntów „zielonych” znajdujących się na terenie zamieszkałych nieruchomości nie mającej statusu gospodarstwa rolnego. W obecnej kadencji radny Jerzy Przeworski również mówił o potrzebie zmiany uchwały w tym zakresie. Niestety w tym roku, nic z tym nie zrobiono i efekt jest taki, że mieszkańcy teraz płacą kolosalne kwoty.

Jeśli chodzi o podatek rolny nie ma tutaj znaczących zmian, a poniższy opis obrazuje w oparciu o jakie przepisy jest naliczany.

Każdy posiadacz gruntów lub budynków, w zależności od celu jego wykorzystania, jest zobowiązany do corocznej zapłaty podatku rolnego lub podatku od nieruchomości. Podatek rolny liczony jest w oparciu o ustaloną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego średnią cenę skupu żyta, za okres 11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający zeszły rok, w odniesieniu do powierzchni gruntów.
Kwestie związane z podatkiem rolnym reguluje ustawa o podatku rolnym. Zgodnie z art. 1 tej ustawy:

„Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza".

Oznacza to, że do zapłaty podatku rolnego zobowiązany jest właściciel gruntów sklasyfikowanych jako użytki rolne, w tym składających się także na gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy.